SIGMATEK houdt focus op hoofdtrends 
door Liam van Koert

Tijdens een uniek interview op de Hannover Messe, hebben we de kans op een no-nonsense interview met Alexander Melkus, CEO van de Oostenrijkse automatiseerder Sigmatek. Terwijl we hem een spervuur aan hippe trends als digitale tweelingen, cloud, kunstmatige intelligentie en Time Sensitive Networking voorleggen, houdt hij het hoofd koel. De hoofdtrends wat hem betreft? Steeds meer processorkracht in het veld. En het toenemende belang van modulaire software die daar het maximale uithaalt.

“Wat we in 2025 op de Hannover Messe laten zien? Lastig te zeggen. De ontwikkelingen gaan snel. Maar vervolgens duurt het vaak een hele poos voordat iets gemeengoed is. Bovendien is het lang niet zeker dat we er dan staan.” Melkus licht toe dat Sigmatek voor het eerst in lange tijd weer eens Hannover aan doet. Wat hem betreft blijft de SPS in Neurenberg de plek voor automatiseringsnoviteiten. Maar, zo geeft hij toe, hij heeft gedurende zijn korte verblijf op Duitslands grootste industriebeurs al enkele interessante dingen gezien. Connectoren voor tweedraads Ethernet bijvoorbeeld. Dit inclusief voeding. Dat zou zomaar een trend kunnen zijn waar Sigmatek ook iets mee gaat doen.

Vinger aan de pols
 Hoe zit dat met enkele andere trends? Je hoeft in Hannover namelijk nooit ver te lopen of de kunstmatig intelligente machines die - inclusief hun digitale tweelingen - via OPC UA TSN als plug & produce oplossing met elkaar en met de cloud communiceren, vliegen je om de oren. Hier is Melkus om verschillende redenen terughoudend. Plug & produce? Sigmatek streeft al jaren naar het gemakkelijker maken om machines en onderdelen te verbinden. OPC UA TSN? Een interessante ontwikkeling die Sigmatek nauwlettend volgt. Melkus ziet echter nog geen reden om Time Sensitive Networking te ondersteunen. Hun zeer snelle hard real-time VARAN bus is prima in staat de synchronisatie voor zijn rekening te nemen. Kunstmatige intelligentie? Tsja, ook hier kan je deels speken over oude wijn in nieuwe zakken. Melkus: “Zelfregelende systemen waar je alleen enkele parameters hoeft in te stellen, zijn er al jaren. En ook toepassingen als ‘predictive maintenance’ waarbij de besturing zelf – indien mogelijk – bijvoorbeeld op 80% gaat draaien in plaats van de volle 100% op basis van gemeten slijtage aan een onderdeel, is niet nieuw.” Anders wordt het volgens hem wanneer je het over ‘fuzzy logica’ op basis van neurale netwerken gaat hebben. Het systeem leert dan op basis van zowel gewenste als ongewenste uitkomsten. Dit biedt mooie mogelijkheden voor optimalisatie op basis van simulatie. Maar in de echte wereld met real-time veilige besturingen? Dan toch liever determinisme.

Decentrale rekenkracht
 We proberen het nog een keer met een nieuwe trend: embedded. “Hier heb je wellicht een punt”, lacht Melkus. “Maar dan wel op de Sigmatek-manier natuurlijk. Embedded is in mijn ogen namelijk het toevoegen van processorkracht aan instrumenten. Meer intelligentie in het veld dus waardoor er veel meer lokaal kan worden afgehandeld. Wat mij betreft is dit een van de drijvende krachten achter alle trends die je hiervoor noemde. Dat, in combinatie met miniaturisering, want de betaalbare rekenkracht per kubieke millimeter neemt nog altijd toe. Het stelt ons in staat hele compacte modules te ontwikkelen die machinebouwers enorm veel flexibiliteit geven. Hiertoe hebben we in het, als we over embedded spreken, wel over CPU’s en niet over FPGA’s. We willen immers ook flexibiliteit voor wat betreft de software die er op draait.”

Softrouters en HTML5
 En dat brengt Melkus op een andere hoofdtrend die eigenlijk een tweede kant van diezelfde medaille is: het toenemende belang van goede software. Al die decentrale intelligentie op een gebruikersvriendelijke, flexibele en tegelijkertijd robuuste manier benaderen? Dat vraagt ook modulariteit van de software. Geen wonder dat object georiënteerde programmeeromgevingen hun weg in de besturingstechniek vinden. Voor Lasal, de software waarmee Sigmatek besturingen worden geprogrammeerd – is objectgeoriënteerd al bijna 20 jaar de norm.
Een andere reden voor het toenemende softwarebelang is de verschuiving van taken van hardware naar software, een trend die ook wel virtualisatie wordt genoemd. Als voorbeeld noemt Melkus de softrouter die Sigmatek tijdens de laatste SPS introduceerde. Deze maakt het feitelijk overbodig om een fysiek kastje aan de machine te hangen voor verbinding met de cloud. In plaats daarvan worden alle routing en firewalltaken rechtstreeks op de CPU van de besturing afgehandeld.
Als laatste software-argument noemt Melkus het feit dat meer rekenkracht eenvoudigweg ook meer softwaremogelijkheden biedt. Mooi voorbeeld is volgens hem de onlangs geïntroduceerde HTML5-technologie voor visualisatie van de besturing. Het is dankzij de huidige generatie processoren dat ook grote hoeveelheden levende machinedata met moderne webtechnologie kunnen worden gevisualiseerd.

Nederlandse Graadmeter
 Betekent dit dat Sigmatek zich steeds meer als software-leverancier zal ontwikkelen? “Absoluut niet”, zegt Melkus stellig. “Ja, er zal steeds meer operationele software komen, maar de IT-kant daar houden we ons verre van en laten we graag over aan partners. We hoeven geen eigen cloud omgeving en geen eigen OEE-oplossing. Ook zaken als security – hoewel we onze besturingen uiteraard zeer secuur op kwetsbaarheden controleren – en het aanbieden van digitale tweelingen doen we niet. Het is niet onze core-business en we hebben er ook de capaciteit niet voor. Waar we wel heel goed in zijn is snelle regel- en besturingstechniek. Hierbij kunnen we ook met analoge regelingen voor bijvoorbeeld temperatuur of druk overweg kunnen. Onze sterke positie in robotica, producthandling, kunststof, aluminium, glasbewerking, maar ook in verpakkingsmachines, hebben we hier aan te danken.” 

 En hoe zit dat in Nederland? Melkus: “Nederland is een hele belangrijke markt voor ons. Het is na Duitsland en Italie de derde grootste afnemer. Naast industrie en verpakkingsmachines leveren we er ook veel aan de glastuinbouw. Het leuke hierbij is dat de Nederlanders altijd vooraan in de rij staan om nieuwe innovaties te proberen. Veel klanten zijn echte Willie Wortels (red. Daniel Düssentrieb in het Duits) en voor ons daarmee een graadmeter of iets zal aanslaan of niet. Dus mochten we in 2025 niet in Hannover zijn, dan kan je de dan geldende trends ook prima in Nederland bekijken!”

Easylox - geen links - geen rechts
unieke patentmachine met SIGMATEK

 In het Brabantse Heeswijk-Dinther is een interessante innovatieve machine ontwikkeld; eentje die parketplanken op maat zaagt en dusdanig freest, dat men bij het leggen van een visgraatmotief geen rekening meer hoeft te houden met links en rechts. Bij het ontwikkelen van een dergelijke applicatie moest niet alleen rekening worden gehouden met handling van het product an sich, maar ook met de eisen die aan de moderne Industrie 4.0 worden gesteld. Het eindresultaat is er daarom één om trots op te zijn: een CNC gestuurde machine (EASYLOX® profiler), met de hard- en software van het Oostenrijkse SIGMATEK en ontwikkeld met de uitgebreide ondersteuning van SigmaControl uit Barendrecht.

 In het pand van Beugt, waar Bart zelf deel uitmaakt van de 4e generatie ondernemers in de branche, wordt al vanaf 1890 hout bewerkt. Met liefde voor een natuurlijk kwaliteitsproduct worden vanuit zagerij en winkel vloeren in diverse soorten en maten aangeboden. Het idee voor de ontwikkeling van EASYLOX kwam dan ook niet geheel uit de lucht vallen. “Bij visgraatmotieven heb je altijd linker en rechter delen die je niet met elkaar kunt verwisselen,” zegt Bart. “Ik werd door een klant gebeld, die niet iets wilde met mes en groef, maar met 2 groeven aan de kopse kant. Rechter en linker planken konden dan door elkaar heen worden gelegd en met een setje losse veertjes om er zelf in te slaan zou het dan wel lukken."

Geboorte van een machine 
 Maar zo’n houtje-touwtje oplossing zat Beugt natuurlijk niet lekker; er is nooit eenzelfde passing als iets wat je aan een plank maakt en het gebruik van losse veertjes als extra handeling was ook niet handig. “Ik had al snel in mijn hoofd hoe het dan wel moest en heb thuis in 1,5 uur tijd een ontwerp gemaakt. Twee dagen daarna lagen er al proefplankjes, waar iedereen direct enthousiast over was.” Er werd direct patent op het idee aangevraagd en doorgegaan met de volgende fase; proefvloer maken. Dus werd bij de buurman een machine geleend, gereviseerd en in elkaar gezet. Een goede stap want het produceren leek mee te vallen; veer aanbrengen over de gehele breedte kon men al, maar het uitfrezen van de pockets bleek wat lastiger te zijn. “Nog verre van mooi haaks en foutloos produceren heb ik besloten hier een nieuwe machine voor te gaan ontwikkelen…”

Externe expertise 
  Samen met Ben Vissers, die met zijn bedrijf Expertec al meer dan 30 jaar ervaring heeft op het gebied van machine-ontwikkeling en Bart ondersteunde in het vinden van een geschikte machinebouwer, werd een eisenpakket op tafel gelegd. “Ik ben eerst naar Ben toegegaan met het verhaal dat het eigenlijk heel raar is dat we met hout door een machine heen lopen, want daar treedt altijd spanning op. Beste is om het product stil te leggen en de freeskoppen daar langs te laten bewegen”, zegt Bart. Ben beaamt: ”Het bleek ook lastig om de juiste toleranties voor te schrijven voor de nieuwe machine. Tijdens het opstellen van het programma van eisen, kwam de vraag ook heel vaak naar voren wanneer iets nou nauwkeurig genoeg is. Dan merk je dat hout wel een heel ander materiaal is dan bijvoorbeeld metaal.” In Rob van der Meijden, Carrotte Engineering werd uiteindelijk de juiste machinebouwer gevonden. Ben: ”Rob had al meer ervaring voor machines in de hout industrie. Dat was al een pré. Hout is een natuurproduct met heel andere eigenschappen en dan moet je wel wat weten van houtbewerking. Uiteindelijk hebben we met Jeffrey de Wit van DIDQ Besturingstechniek de combinatie gevonden om deze machine te kunnen bouwen. Het zijn allebei mensen die een jong bedrijf hebben en stappen willen zetten.”

Hoe het ook anders kan 
  We hebben een plank. Daar moeten verschillende bewerkingen op losgelaten worden, welke volgorde houden we aan? Hoe gaan we die plank dan positioneren? Hoe weten we zeker dat de plank goed ligt? Een continu overleg tussen machinebouwer en eindklant volgt, tot het moment dat er echt knopen moeten worden doorgehakt. Het zou een volledig verstelbare machine moeten worden, nauwkeurig en 24/7 inzetbaar. Een geautomatiseerde zaag- en freesstraat met een zo compact mogelijke foodprint die planken van 9 x 45cm tot 22 x 120cm kan verwerken. Ben: ”Een groot voordeel in het traject was dat we steeds met de eindklant konden overleggen. Als iemand met zo’n historie als Bart jou steeds de vraag stelt of het ook anders kan, sla je niets over. Hij weet wat het hout doet als je een bepaalde beweging maakt, meelopend, tegenlopend frezen, van welke kant, zo ga je dus alle alternatieven goed bekijken.” Tja, en dan het aantal assen dat daarbij nodig is…39 in totaal; de simpelste motoren zijn de hoogtoerige freesmotoren, zogenaamde draaistroommotoren. De meer dynamische bewegingen die tijdens het proces moeten gebeuren (deze kunnen in een bepaalde tijd een specifieke curve maken) worden geregeld door servomotoren, zoals bij het klemmen van het hout. Voor het instellen van freeshoogtes worden hoofdzakelijk stappenmotoren gebruikt. Ben: “We zijn begonnen te kijken naar watergekoelde freesmotoren met een hoog toerental omdat steeds duidelijker werd dat er met diamantgereedschap gewerkt zou gaan worden. Maar dat heeft pas zin wanneer je een nauwkeurige rondloop hebt op motoren met dubbele keramische lagers. Uiteindelijk bleek waterkoeling in deze machine niet verstandig en werd toch gekozen voor de luchtgekoelde optie. Van de gereedschappenleverancier kregen we niet de juiste verspanings-data door, dus hebben we zelf via allerlei omwegen naar oplossingen gezocht.”

Met know-how uit Oostenrijk 
  In 2,5 jaar tijd van ontwerp tot resultaat. Een uitdagend en ook leerzaam project waar volgens Bart een machine uit is ontstaan die werkelijk uniek genoemd mag worden in plankenland. De EASYLOX Profiler is voorzien van een 19" Multi-Touch screen als HMI en qua besturing kom je in de besturingskasten op de machine overal S-Dias modules tegen, ook voor de afhandeling van de veiligheid. Voor de aansturing van de assen worden eveneens modules van SIGMATEK gebruikt, zoals de MDD 121-1 met diverse feedback mogelijkheden (o.a. Resolver, EnDat, Hiperface) voor servo’s of de VST 012 met incrementele encoder input voor besturing van de stappenmotor.  Voor Jeffrey de Wit, verantwoordelijk voor o.a. de realisatie van de besturing, een aardige uitdaging om het allemaal op elkaar af te stemmen; “Er is gekozen voor een geïntegreerd besturingssysteem met alle voordelen die daarbij zitten.  Zo zitten alle deurschakelaars, lichtschermen en noodstoppen (al met al zo’n 50 in- en 16 safe uitgangen!) apart en direct aangesloten op de S-Dias Safety modules. Op deze manier hoef je geen extra bedrading of klemmenmodules te plaatsen. Dat scheelt behoorlijk wat tijd.” En ondanks dat hij in eerste instantie niet veel ervaring had met het objectgeoriënteerde programmeerpakket LASAL van SIGMATEK wist hij met de vakkundige ondersteuning van SigmaControl uit Barendrecht zijn weg daarin goed te vinden; “..bij het programmeren heeft het hergebruik van objecten veel tijdbesparing opgeleverd..” Ook Ben is erg enthousiast over toegankelijkheid; geen metershoge drempels om te starten met SIGMATEK, geen licentiekosten en zware opleidingen. 

Spread the word 
 Aan interesse geen gebrek. “Het grootste compliment bij de uitlevering van dit product was van een parketfabrikant die ook filialen heeft in Duitsland, waar wij visgraat voor hebben mogen maken met dit systeem voor een Nederlandse klant. Die belde ons meteen op dat hij alleen nog maar met dit product wil werken.” En dat het balletje begint te rollen blijkt ook uit interesse vanuit het buitenland. Ook daar werd Bart al gevraagd in hoeverre hij bereid was om licenties vrij te geven.  Wat de toekomst gaat bieden? “Ik heb respect voor mijn vader die op zijn 76ste nog steeds meehelpt, maar voor mijzelf zie ik een ander pad. Het liefst wil ik dit concept in diverse vormen in de markt zetten. Want hoe de huidige houtbewerkingsmarkt zich ontwikkelt, waarin men elkaar in moet blijven halen is niet voor mij weggelegd. Ik zoek het juist in innovatieve oplossingen en meedenken met de klant”, zegt Bart lachend.

Bart Beugt, NL-Heeswijk-Dinther, tel.: (0413) 29 62 90, www.beugt.nl
Expertec, NL-Berlicum, tel.: (073) 68 931 58, www.expertec.nl
Carrote Engineering, NL-Udenhout, tel.: (013) 50 304 88, www.carotte.nl
DIDQ Besturingstechniek, NL-Den Bosch, tel.: (06) 57 151 658, www.didq.nl

End Of Live  /  C-Dias documentatie zoeken op typenummer

Veel van onze relaties die C-DIAS modules in hun configuratie gebruiken  hebben moeite om documentatie te vinden op de website van SIGMATEK. Omdat het vaak onduidelijk is welk typenummer SIGMATEK daarbij hanteert hebben wij een overzicht gemaakt.

C-DIAS modules worden niet meer in serie geproduceerd, maar kunnen nog wel ter reparatie aangeboden worden. De C-DIAS documentatie is eenvoudig terug te vinden op de website van SIGMATEK. Omdat het vaak onduidelijk is welk typenummer SIGMATEK daarbij hanteert hebben wij een overzicht gemaakt.

Met behulp van het typenummer uit onderstaande lijst kan op de website van SIGMATEK via de zoekfunctie (vergrootglas rechts bovenin) de C-Dias documentatie nog gevonden worden. Mocht een module er toch niet bij staan kunt u altijd een mailtje sturen naar . 

flexible freedom met safety hot swap
door Liam van Koert / TheFactoryFiles

Traditioneel vinden we op de SPS bij Sigmatek echte noviteiten. En hoewel de draadloze handterminal met veiligheidsterminal van vorig jaar even anders doet vermoeden, blijkt dat gelukkig ook dit keer het geval. De terminal is ‘toevallig’ bij uitstek geschikt voor een demo die uitlegt wat de Oostenrijkse automatiseerder onder flexibele veiligheid verstaat. En nee, dat is geen modulair praatje. Maar een door de Varan-bus mogelijk gemaakte technologie die bijvoorbeeld het live toevoegen van machineonderdelen mogelijk maakt, zonder dat de lijn in noodstop schiet.

“Eigenlijk zie je hier een Nederlandse vinding’, licht Lucien Kouwenhoven van SigmaControl toe die ons – ook geheel volgens traditie  -  tot op bits- en bytes niveau bijpraat en daarbij de modewoorden zoveel mogelijk vermijdt. Dit keer is hij daarbij druk in de weer met veiligheidscomponenten uitgerustte panelen die hij telkens in een andere volgorde aan elkaar koppelt. Hangen ze naar zijn zin, dan verschijnen ze automatisch op de bovenliggende HMI en staan met één druk op de startknop alle lichten op groen.

LOCATIE-ONAFHANKELIJKE BUS
  “Kijk, dit zijn natuurlijk wel modules, maar daar gaat het niet zo zeer om” , vervolgt hij terwijl hij nog maar eens een andere configuratie tevoorschijn tovert. “De crux zit hem in het feit dat je deze modules inclusief veiligheidsfuncties zonder na te denken aan een in bedrijf zijnde lijn kunt toevoegen of kan wegnemen, zonder dat de bovenliggende lijnbewaking daar zenuwachtig van wordt. Dat lijkt precies wat je van modulaire veiligheid zo mogen verwachten, maar met modulaire veiligheid – wat meer een modulaire benadering van een éénmalig op te bouwen veiligheidssysteem is  - kan dat niet. Belangrijkste reden hiervoor is dat de meeste ethernetgebaseerde netwerken een locatie toevoegen aan een netwerkdeelnemer in de vorm van een IP-adres. Ga je ineens iets anders op de plek van die ene module hangen, dan hoeft dat functioneel geen probleem te zijn, maar een adresgebaseerd veiligheidssysteem gaat met al zijn checks en balances natuurlijk protesteren. Nu heeft Sigmatek een eigen bustechnologie waarbij het wel goed gaat. Varan werkt niet met IP-adressen en de positie in het netwerk van een veiligheidscomponent maakt dus niet uit. In plaats daarvan kan je voor elke module meegeven wat de veiligheidsfuncties zijn voor de module, inclusief de relatie tot het grote geheel. En daar hoef je maar één keer tijdens de ontwikkeling over na te denken, want  ook het veiligheidsprogramma is objectgeoriënteerd. Een vergelijkbare krijgt dus automatisch de gewenste eigenschappen via overerving. Echt heel flexibel. Sigmatek noemt het om verwarring te voorkomen daarom ook maar gewoon flexibele veiligheid. “


TIJDSCHRIFTEN 4.0
  En dat is allemaal in Nederland bedacht en ontwikkeld? “Nou deels”, geeft Kouwenhoven toe. “Het is in elk geval ontwikkeld als oplossing voor een Nederlands machinebouwer. Buhrs uit Zaandam om precies te zijn. Zij maken machine en modules voor het sealen van tijdschriften.  De trend bij dit sealen is dat er ook steeds vaker bepaalde producten worden meeverpakt. Kijk maar eens in de kiosk hoe groot de variatie op dit gebied is. En het lijkt steeds gekker te worden wat ze er allemaal bij stoppen. Alles  om maar op te vallen in het schap.” Volgens Kouwenhoven zou dit meesealen zonder de modules van Buhrs nooit zo efficiënt kunnen als dat dat nu gebeurt. “Je moet je voorstellen dat er de ene keer weer dit en dan weer dat moet worden meegesealed. Dat verandert continu en voor elke variant een compleet nieuwe machine neerzetten gaat natuurlijk niet. Maar ook het maken van afzonderlijke modules voor bepaalde typen producten is niet voldoende. Het is  belangrijk om snel modules te kunnen verwisselen en zelfs on the fly nieuwe elementen te kunnen toevoegen of verwijderen, zonder dat de boel hierdoor stilvalt. Met een traditioneel modulair veiligheidssysteem gaat je dat niet lukken. Conclusie:  wil je echt flexibel zijn in je productie? Dan heb je ook echt flexibele veiligheid nodig. En dat is er nu gelukkig.”